نوروز آیدیمی

Nowruz Aýdymy

.
Sawuldy gyşlar, saýrady guşlar

Gözüňiz aýdy dogan - gardaşlar.

.

Çalyň şadyýan, boluň şadyýan,

Toýdur, baýramdyr ili ýaşadýan.

.

Geldi Nowruzum, joşsun gowuzum,

Tirsege galsyn külli Oguzum.

.

Toýlar tutulsyn, atlar çapylsyn,

Juwan ýaşlaryň başy çatylsyn.

.

Açylsyn göwün, çözülsin düwün,

Sözi azaşan, ýaraşsyn bu gün.

.

Geldi nowruzum, joşsun gowuzum,

Tirsege galsyn Külli Oguzum.

Turkmen aidymyndan

BEREZKIN R.B.

GÜRGEN
JÜLGESIINDE...

Dashkent, 1931

Ruscadan Terjime eden:
Akmyrat Gurgenli
Eyran Turkmenlerinin Medeni we Syyasy ojagynyn nesri
2010

ایلرکی تورکمنیستاندا 1920-نجی یئللاردا جمهوریت قورماق اوغروندا آلنیپ باریلان گؤرشلر بیلن باغلی اهلی فاکتلار هنیزه چنلی دولولیغینا حالق کؤپچولیگینه یتیریلمان گلیار. تورکمنیستانلی عالیم مرحوم همت آتایف بو بارادا غیمماتلی ایش تاییارلاپدی، اولاری کأمیللشدیرمک ماقصادی بیلن گورنوکلی روس تاریخچیسی بریوزکین نگ باریپ ایرکی دوورلرده یازان "گورگن جلگه سینده" دیین اثرینی تورکمنجأ ترجیمه ادیپ ایلکینجی گزک اونسونگیزه حودورله یأریس. بو سالداملی ایشی تاییارلان ایلدشیمیز آقمیرات گورگنلآ ساغبولسون آیدیاریس.

تورکمن حالقی نینگ مدنی- سیاسی اوجاغی
مارت 2010

(Bu yygyndy bir näce bölekde okyjylara yetirler.)

1924-nji yylda Ilerki Turkmenistanda Jemhuriyet gurmak ugrunda goresen
merdana arler: Osman ahunynn, Allayar hanyn, Nepes serdaryn... belent
hatyralaryna!

Tanyslyk ucin
Gadyrly okyjy!

Halkymyzyn yakyn taryhynda bolup gecen wakalar hakynda bizin yas osmerlerimiz oran az
bilyarler. Bu olaryn gunasi dal. Bir tarapdan diktator režimler halkymzyn milli taryhyndda bolan
galkynsly, buysancly pursatlary gizlemage synansyar, ayry tarapdan taryhy ymlmy bilyan
gyzyklanyan dostlarymyz bu mesela kem baha beryaler, bu bolsa isin ahmiytini artdyryar.
1924-nji yylda turkmenlerin jemhuriyet ugrundaky goresi hakynda barmak basyp sanardan
kop cesme yok. Mundan ozal pars diline terjıme edilen Bibi Rabiya Logasowanyn “Eyran
turkmenleri” (Tahran 1358) we merhum Hummat Atayewin “Eyran turkmenlerinin gozgalny”
(parsca 1996) eserlerde az-kande Osman ahunyn yolbascylygyndaky gozgalan hakynda
maglumat berildi.
Elinizdaki eserin awtory Beryozkin, sol dowrun gozgalanyna gatnasan gahrymanlar bilen
intervıw esasynda oz isini suratlandyrmaga synansypdyr, munun ustesine ol Eyrandaky
yagdaya gowy baha bermegı wakalary dogry analiz etmage synansypdyr.
Bu eser ilkinji gezek turkmenca terjime edilyar.
Eser gownunizden turar umydy bilen:

Akmyrat Gurgenli
Mart 2010

SOZBSAY(1)

kyjylara yetirilyan yoldas Berezkinin isi anyk materiyallar bilen doldurylandyr. Bu -bahasyna yetip bolmajak maglumatlardyr.
1924-26-njy yyllardaky turkmen gozgalany hakynda hatda sowet metbugatynyn
gazet-žurnallarynda hem makalalara dus gelmek bolanok. Onun sebabi: materiallaryn
gytcylygyndandyr. Pars metbugaty bir tarapdan, ynamdarlyk nukday nazaryndan, beyleki
tarapdan, senzuranyn yagdayy, hem-de halkaryn kop gozgalany yurdy aram-aram aljyranlyga
salmagy hasaplanyar.
Sonun ucinem Eyranda bolup gecen rewolusiyon tolgunslary owrenjek bolsan wakalary
gorenlerin we emigrantlaryn, yurda gelip-giden korrespontlerin aydanlary bilen onmaly bolyar.
Gozleyjilere dokumentler totanleyin dus gelyar.
Turkmenlerin gozgalany barada yoldas Berezkin seyle uly isi amala asyrdy. Yygnap bolunjak
materiallar bir-bir y ygnalypdyr. Yoldas Berezkinin cap eden maglumatlary anykma-anyk
gyzyklanma doredip, olar taryhcylar ucin bahasyna yetip bolmajak gymmatlykdyr. Yone yoldas
Berezkinin isi dine garalama, dine materiallaryn toplumy. Olarda getirilen faktlar geljekki
agtaryjylara cunnur yardam eder, esasanam, marksistik seljermelerde uly komek berer.
Berezkinin duypli yalnyslygy Eyranyn yarym koloniyal sowda kapitalyna
dusunmeyanligindedir. Berezkin Pars hokumetinde "komprador buržuaziyanyn" duryandygyny
tassyklayar. Bu dogrumydyr? Dowletin, "eziji synpyn guramacysydygyny, onumciligin
hokumdarydygyny, husytlygyn edil sowda yaly, onumcligi gul kimin ulanyandygyny her bir
marksistin bilmegi zerurdyr. E yran hokumetinin basynda feodallaryn oturandygyny, Reza sa
Pahlewinin diktatordygyny subut etmek gerekmidir! Pars hokumetinde feodallar otyrlar.
E yran- yrym kolonial yurt. Yolldas Berezkin oz isinde turkmenlerin rewolusiyon gozgalanyny
subut edyar. Ol turkmen gozgalanynyn rewolusiyon hasiyetde bolandygyny one suryar.
Redaksiyadan

*********************

(1)
Orta Aziya marksclik-Lenincilik Ylmy-Barlag Birlesigi edarasynyn yoldas Berezkinin ≪Gurgen
julgesinde≫ atly kitabyna yazan sozbasysyny SSSR-in dargamagy bilen oz guyjini yitirendigi
sebapli gysgaldylan gornusde terjime edildi.

از نان و گل‌سرخ تا سپيده و رهايی

ه

8 مارس سال 1857 زنان كارگر صنايع نساجي شهر نيويورك در اعتراض به شرايط غيرانساني كار خود دست به راه‌پيمايي زدند. نصيب آن‌ زنان دردمندِ شجاع جز ضرب و شتم پليس نبود، اما حركت قهرمانانه‌ي آنان نقطه‌ي عطفي شد، و در 8 مارس 1908 بار ديگر پانزده‌هزار زن كارگر ازجان‌گذشته را در نيويورك با شعار «نان و گل‌سرخ» و درخواست شرايط انسانيِ كار و زندگي به شورش واداشت، تا خاطره‌ي اين قهرماني نيرويي شود كه در 8 مارس 1917 هزاران زن گارگر معترض را به خيابان‌هاي سن‌پترزبورگ بكشاند و با پشتيباني مردان كارگر آغاز انقلابي سرنوشت‌ساز را رقم زند؛ و اين نيرو تا امروز ادامه يابد كه زنان و مردان آزاده در سراسر جهان 8 مارس را به پاس نخستين حركت متشكلِ زنانِ برابري‌خواه گرامي بدارند.ه
هرچند حكومت‌هاي خودكامه‌ هنوز گردهمايي‌هاي اين روز را برنمي‌تابند، سوداگران مي‌كوشند آن را با بسته‌بندي در زرورق جشن‌هاي پوشالي از محتواي واقعي خود تهي كنند، و زن‌ستيزيِ نهفته‌ي ديرپا هنوز بسياري از مردمان را آگاه يا ناآگاه به ناديده انگاشتن آن وامي‌دارد، 8 مارس همواره يادآور مبارزه‌ي ديرينه و پر فراز و نشيب زنان در پي حقوق انساني خويش بوده است؛ و به گواه تاريخ، فرياد دادخواهي زنان نه‌تنها هرگز خاموش نشده كه از طلبِ عدالت اقتصادي و شعار نان و گل‌سرخ فراتر رفته و به خواستِ سپيده و رهايي رسيده است. امروز حتي در دورافتاده‌ترين نقاط جهان صداهاي پنهان‌مانده و در گلو خفه‌شده‌ي زنان فريادي شده‌ كه حقوق شايسته‌ي انساني، برابري‌ شغلي و آموزشي و سياسي، حق تعيين سرنوشت خويش، آزادي انتخاب، اختيار پوشش و مراوده‌ي آزاد، و كنترلِ بدن خود را طلب مي‌كند.ه
در سرزمين ما نيز از ديرباز آزاده‌زناني زيسته‌اند كه نخواستند در چنبره‌ي ستم و تبعيض، از سر نوميدي، خود و زندگي خود را به آتش بسوزانند و تباه كنند. زناني كه به جرم تسليم نشدن به خودفريبيِ سنت‌هاي غلط تن به زندان و شكنجه و قتل و تجاوز دادند و بار «بدنامي» بر دوش كشيدند. زناني كه نماد آزادگي شدند تا زناني ديگر به احترام ياد و خاطره‌ي آن‌ها فرياد رهايي سر دهند. زناني كه در سه دهه‌ي گذشته، جدا از قيدوبندها و تبعيض‌هاي عرفي و قومي و تعصبات خانوادگي، بيش از پيش فشار تهديد، اعدام و سنگسار را احساس كردند؛ بيش از پيش در چنگال قوانين نابرابر و ناعادلانه‌يي‌‌ دست و پا زدند كه آن‌ها را نه جنس دوم كه گاه هيچ ‌شمرد؛ زناني كه ديده شدن چند تار موي‌شان به كابوسي جمعي بدل شد، و نظارت پليسيِ بدن‌شان- از پلك چشم تا ساق پا- هر روز به آن‌ها يادآوري كرد كه جز شيء چيزي به شمار نمي‌آيند؛ اما، اين همه را تاب آوردند و با وجود دردي كه در عمق جان خويش تجربه مي‌كردند پايداري نشان دادند؛ در جست‌وجوي روزنه‌يي به روشنايي گام به گام پيش رفتند و آگاهي دادند، تا آن‌ جا كه درد مشترك خود را در پهنه‌يي گسترده فرياد زدند و با تحمل شكنجه و زندان و نثار بي‌هياهوي جان خويش چشم جهانيان را خيره كردند. زناني شجاع، جوياي زندگي در جامعه‌يي آزاد و سربلند، كه با پيشگامي در افشاي تجاوزجنسي در شكنجه‌گاه‌ها و سلول‌هاي تاريك نه‌تنها تابوي ديرينه‌ي پرده‌پوشي‌هاي مصلحتي را شكستند، كه پرده از چهره‌ي كريه و رفتار ددمنشانه‌ي ستم‌كاران برگرفتند.ه
كانون نويسندگان ايران 8 مارس- روز جهاني زن- را به تمامي زنان جهان، به‌ويژه زنان مبارز و سخت‌كوش ايراني، شادباش مي‌گويد و اميدوار است زنان و مردان آزاده‌‌ي اين سرزمين از مبارزه با باورهاي ريشه‌دار مردسالاري در درون خويش و در عرصه‌ي عمومي دست برندارند تا خواستِ آزادي و برابري به باوري همگاني تبديل شود و راه رسيدن به جامعه‌يي رها از تبعيض و فشار و سركوب را هموار سازد.ه

كانون نويسندگان ايران
15 اسفند 1388

حکم اعدام یکی از اعضای شورای مرکزی

.

انجمن اسلامی دانشگاه دامغان تایید شد

حکم اعدام محمدامین ولیان عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشگاه دامغان تأیید شد. خبرنگار ندای سبز آزادی مطلع شده است که در پرونده این دانشجوی ۲۰ ساله محکوم به اعدام به سخنان آیت‌الله مکارم شیرازی در خصوص محارب بودن حرمت‌شکنان روز عاشورا استناد شده است و این سخنان به عنوان یک فتوای شرعی تلقی گشته و بر اساس آن حکم اعدام صادر گشته است و در دادگاه تجدید نظر تایید شده و هر لحظه امکان اجرای آن وجود دارد.ه

روز گذشته دادستانی انقلاب طی اطلاعیه‌ای تأیید حکم اعدام این جوان ۲۰ ساله در دادگاه تجدید نظر را اعلام کرد. محمدامین ولیان، عضو فعال انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه دامغان و ستاد انتخاباتی دانشجویی میرحسین موسوی در این شهر، برآمده از خانواده‌ای مذهبی و انقلابی است، همواره مواضعی در چارچوب قانون اتخاذ کرده است و هیچ‌گونه وابستگی فکری و تشکیلاتی به گروه‌های معاند نظام جمهوری اسلامی و تشکل‌های غیرقانونی ندارد و تنها با اتهام در دست داشتن سنگ در روز عاشورا بازداشت شده است.ه

ولیان فردی مذهبی، متدین و با مواضع اصلاح‌طلبانه است و صدور حکم اعدام برای او با استناد به یک عکس موجی از بهت و حیرت و نگرانی را در میان خانواده مذهبی و دوستان و آشنایان این دانشجوی خوش‌خلق و نجیب ایجاد کرده است.ه

ندای سبز آزادی در دهمین طرح هم‌صدایی از کلیه همراهان جنبش سبز و ایرانیان عدالت‌طلب دعوت می‌کند برای جلوگیری از اجرای حکم اعدام محمدامین ولیان و تسریع در آزادی او در حد توان خود بکوشند و از طرق ممکن قانونی و مسالمت‌آمیز احتمال اجرای این حکم را کاهش دهند. از میان اقدامات متعددی که امکان اجرای آن وجود دارد به طور خاص موارد زیر در اولویت است:ه

۱- عکس پروفایل خود در سایت فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی مجازی را موقتاً به عکس محمدامین ولیان که در ابتدای این متن آمده است تغییر دهید.ه

۲- اگر صاحب رسانه یا وبلاگ هستید در پوشش خبری این فراخوان ما را یاری کنید و در اعتراض به اجرای حکم اعدام او بنویسید.ه

۳- اگر به آیت الله مکارم شیرازی و بیت ایشان دسترسی دارید وی را در جریان این فاجعه انسانی-اسلامیدر شرف وقوع قرار دهید و از ایشان و دیگر مراجع عظام تقلید بخواهید تا با اعلام موضع قاطع و به موقع از ریخته شدن خون جوانی بی‌گناه و متدین جلوگیری کنند تا آبروی مرجعیت شیعه افزون شود و خون این جوان نجیب به گردن ایشان و دستگاه قضایی نیافتد.ه

۴- اگر به هر یک از مقامات عالی قضایی و مسئولان عالی‌رتبه جمهوری اسلامی دسترسی دارید،‌ صدای دادخواهی خانواده ولیان و اعتراض به حق سبزها به اعدام این جوان بی‌گناه را به گوش آن‌ها برسانید و از آن‌ها بخواهید بکوشند این حکم ناعادلانه تغییر کند و محمدامین ولیان زودتر آزاد شود.ه

مظلومیت ولیان و عذاب وجدان دانشجوی بسیجی

گفتنی است چند روز پیش از بازداشت محمدامین ولیان شبنامه‌ای مبنی بر شركت او در تظاهرات اعتراض‌آمیز روز عاشورا در تهران توسط طیفی از دانشجویان افراطی وابسته به بسیج دانشجویی در دانشگاه پخش شد كه طی آن خواهان برخورد جدی نیروهای امنیتی و مسئولین دانشگاه با وی شده بودند. پس از انتشار این شبنامه محمدامین ولیان بازداشت و به تهران منتقل شد و در دادگاه متهمان روز عاشورا به محاربه و افساد فی‌الارض متهم گشت.ه

جالب اینجاست که مظلومیت او چنان آشکار بوده‌است که پس از محکومیت او به اعدام همان دانشجوی بسیجی که مطالب شبنامه را تنظیم و او را معرفی کرده دچار عذاب وجدان شده و برای درخواست لغو حکم اعدام او اقدام به گردآوری امضا از دانشجویان دانشگاه خود کرده است. ریاست دادگاه نمایشی محمدامین ولیان را قاضی صلواتی برعهده داشت و او را به محاربه، افساد في‌الارض، اجتماع و تبانی جهت انجام جرائم علیه امنیت كشور، فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و توهین به مقامات ارشد نظام متهم کرد.ه

بنا به گزارش خبرگزاری ایسنا محمدامین ولیان در جلسه دادگاه خود گفت: «من وقتی در زندان بودم در تلویزیون دیدم كه سران بزرگ اصلاحات در این دادگاه ایستاده‌اند.» مطلبی که حاکی از تحت فشار قرار دادن وی و دادن اخبار دروغ و کذب توسط بازجویان به او است. گفتنی است در این دادگاه امین ولیان هیچ یک از اتهامات را نپذیرفت و حتی نماینده دادستان در پاسخ به ولیان و وکیل تسخیری وی که اتهام محاربه و افساد فی‌الارض را رد کردند، به طور غیرمستقیم از ایراد این اتهام به این فعال دانشجویی دانشگاه دامغان عقب‌نشینی کرد و گفت: «در باب محاربه اختلاف نظر زیادی وجود دارد كه این موضوع جای بررسی دارد و تصمیم با ریاست دادگاه است».ه

همچنین گفتنی است در این دادگاه در مورد بیانیه‌های انجمن اسلامی دانشگاه دامغان و دفتر تحکیم وحدت و همچنین برگزاری مناظره انتخاباتی بین مصطفی تاج‌زاده و اسماعیل گرامی مقدم به وی اتهاماتی وارد شد. ولیان در جریان دادگاه فقط پذیرفت که در تظاهرات برای دفاع از خود و به دلیل عصبانی ناشی از اقدامات وحشیانه نیروهای نظامی و لباس شخصی در سه مرحله سنگ پرتاب کرده است، اما این سنگ‌ها به کسی آسیب نزده است و از دادگاه خواست که بررسی کنند که چرا احساسات و نارضایتی او به این شکل بروز کرده است.ه

او همچنین اعلام کرد که در راهپیمایی‌ها شعار "مرگ بر دیکتاتور" سر داده است. محمدامین ولیان از روز بازداشتش تاکنون هیچ‌گونه ملاقاتی با خانواده و امکان انتخاب وکیل تعیینی و ملاقات با وی نداشته است و مستقیما از سلول انفرادی در بازداشتگاه‌های نامعلوم اطلاعات سپاه به دادگاه منتقل شده است. چندی پیش ارون رودز - سخنگوی کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران - در مورد محاکمه ولیان گفت: «قوه قضائیه با یک چنین محکومیت کاملا بی‌ربطی، زندگی و حیات سرشار از امید و آینده این جوان دانشجو را بی‌ارزش کرده است». ارون تاکید کرد: «حتی مهم‌تر از آن این است که این محاکمه معیارهای نظام قضایی در ایران را به خواری کشاند.ه

کدام محاربه؟

نظام قضایی در ایران باید مثل هر نظام قضایی دیگری از زندگی و حیات انسان‌ها حفاظت کند نه این‌که آن را به حراج بگذارد». عبدالفتاح سلطانی، وکیل برجسته حقوق بشر در تهران درباره شرایط اصلی ورود اتهام محاربه به یک فرد به کمپین بین‌المللی حقوق بشر گفت که شرط محاربه این است که فرد متهم باید حتما درگیر فعالیت مسلحانه باشد و کار مسلحانه انجام داده باشد. آقای سلطانی چنین توضیح داد که "در همه کتب فقهی این مطلب تصریح شده است. در مواد 86 و 89 قانون مجازات اسلامی ایران هم چند شرط برای آن گذاشته شده است از جمله این شروط تصریح شده آن است که گروهی تشکیل شده باشد که کار آن مبارزه مسلحانه باشد - یعنی خط مشی آن مسلحانه باشد- و در نهایت اگر کسی عضو این گروه مسلح یا هوادار آن باشد و اگر اقدام موثری در راستای اهداف آن گروه مسلح کند، به او محاربه می‌گویند. یعنی خودش حتما اقدام مسلحانه باید کرده باشد یا باید هوادار و یا عضو یک گروه مسلح باشد و در جهت آن گروه مسلح، حتما اقدامات موثری انجام داده باشد.ه

اگر این شروط محقق نشود، محاربه معنا ندارد." آقای سلطانی در باره این‌که آیا پرتاب سنگ در خیابان می‌تواند اتهام و حکم محاربه را به خود بگیرد، گفت: "قطعا نه. اگر فرد دستگیر شده هوادار و یا عضو یک گروه مسلح باشد یا در راستای آن گروه مسلح این کارها را بکند، می‌توانند در قالب محارب با او برخورد کنند. اگر یک فرد عادی باشد که به هر دلیل از جمله این‌که عصبانی شده یا تندروی کرده باشد و در حد این‌که شیشه شکانده باشد و یا تخریب کرده باشد و کسی را زخمی کرده باشد، می‌توان با او برخورد قانونی کرد، اما عمل او حکم محاربه ندارد". کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران از رئیس قوه قضائیه درخواست کرده بود که در این مورد مداخله و ولیان را آزاد کند. همچنین این کمپین توصیه کرده بود که فورا گروهی مرکب از متخصصین مستقل حقوقی این پرونده را مورد بررسی قرار دهند؛ اما متاسفانه با تایید حکم اعدام وی به نظر می‌رسد که این درخواست‌ها اجرا نشده است.ه

ندای سبز آزادی امیدوار است با همراهی همراهان جنبش سبز با دهمین طرح هم‌صدایی سبز و اقدامات مسالمت‌آمیز و قانونی سبزها در اعتراض به صدور این حکم و شنیده شدن این درخواست‌ها توسط مقامات عالی قضایی این حکم غیرعادلانه، غیراسلامی و غیرقانونی تغییر کند و جان این جوان اخلاقی و پایبند به قانون حفظ شود. در صورت تحقق چنین هدف انسان‌دوستانه،‌ اخلاقی و خداپسندانه‌ای، یکایک ایرانیانی که ما را در اجرای این طرح همراهی کرده‌اند در نجات جان محمدامین ولیان که هر لحظه امکان اجرای حکم اعدامش وجود دارد شریک‌ خواهند بود.ه

ندای سبز آزادی