شاهیر و ادبیاتچی موغاللیم نوربردی

ر

جۆرجأنینی یادلاپ

ر

نور بردی جرجانی
(۱۳۸۰-۱۳۰۱)

قارقی اوباسیندا دوغلان و شول یرده اؤنۆپ اؤسن مرحوم نوربردی آقا، ایلکینجیلر بولوپ، تأزه یولا قویلان مکتبلرده باشلانغیچ اوقووسینی تماملاپ، کوممت غاویزدا دؤره دیلن " دانشسرای عشایری" دیین مرکزده اوقاپ، موغاللیمچیلیق کورسینی بیتیریأر. ۱۳۱۹- نجی یئلدا موغاللیم بولوپ، قارقی و اولی آریق اوبالاریندا ساپاق بریپ باشلایار، اول عـؤمری نینگ کؤپ یئللارینی آق غالادا گچیریپ، شول شهرده هم آرادان چیقیار.ر
ائرضاشانینگ رژیمی آغداریلیپ، اۆلکه ده سیاسی تولغونشیقلار مؤوچ آلیپ باشلاندا، نوربردی آقا- دا بئیله کی تورکمن اینتلله گنتسیا وکیللری/ روشنفکرلری یالی "توده پارتیانینگ" حاطارینا قوشولیار. دأدم پاخیرینگ(امچلی گلی نینگ) گؤررینگ برمگینه گؤرأ نوربردی آقا حزبی جلسه لره واقتیندا گلیپ، اونگایلی تکلیپلری اورتا آتارمیش. "شوروی نینگ قشونی ایراندان چیقاندان سونگ، توده لارا غارشی باسیشلار آرتیپ باشلادی، بیز جلسه لریمیزی گیجه لرینه گۆرگن آقاری نینگ کناریندا یولا قویاردیق، ماصلاحاتا گلیأن آدام گه یمینی بیر آغاچ بیلن گردنینه آسیپ گلملیدی- بو بیزینگ پارالومیز/ بللیگیمیزدی. بیر گزک نوربردی بئیله اتمگی اونودیپدیر، اوتورانلاردان کأبیریسی یاد آدم/ ژاندارما – دییپ پیتراجاق بولاندا، اول منینگ آدیمی توتوپ سسلندی، شوندا غایتادان اۆیشدیک"- دییپ دأدم پاخیر هر گزک کأردشی نوربردینی یادلاندا شول واقعانی آیدیپ بره ردی.ر
توده پارتیاسینا غیسیشلار آرتیپ باشلاندان سونگ، توتان توتولیار، غاچان غوتولیار. نوربردی آقا یوردی ترک اتمه یأر. اول توسساغ ادیلیپ، ایلکی ساری سونگرا بولسا گۆرگن شأهری نینگ زندانیندا اوتوریار.ر
محمدرضا شانینگ یرلی عملدارلاری نوربردی آقانینگ شاهیرهم- ده یازیجی دیغیندان حابارلی بولانسونگ اونگا شاه هم ایرانی واصف ادیأن قوشغی قوشان یاغدایئندا زنداندان حالاص ادیلجگینی برک نیغتایارلار.ر
من نوربردی آقانی گۆرگن شأهرینده اوقاپ یؤرکأم ایلکینجی گزک ۱۳۵۱- نجی یئلدا آق قالا گاراژینده گؤردۆم. دایاو آدامدی. سالاملاشیپ، اؤزیمی تانادامدان سونگ، منینگ بیلن ایچگین گۆرلشیپ باشلادی- اونونگ تؤره ک داشینداقیلار بیلن کأن ایشی یوقدی. شوندا هر هفته گورگن رادیوسیندا "ادبی و شاهیرلار برنامه سینا" غاتناشیاندیغینی آیدیپ بردی. دوغوردانام نازدوردی نوشین پاخیرینگ آلیپ بارماغینداقی شول گپله شیکلره شاهرلار ستار سوقی، ماشات قلی قیزیل، محمد برازنده قوجوق، نوربردی جۆرجأنی... داغی غاتناشاردی.ر
نوربردی آقا عمری نینگ سونگقی یئللاریندا، ایلایتا- دا "کانون فرهنگی- سیاسی" حرکت ادیپ باشلاندا اونگا سمپاتیه گؤرکزدی. حتی شیرلی توماچ و یولداشلاری نینگ نامارتلیق بیلن ترور ادیلمگیندن سونگرا "یولما سالیان" اوباسینا اۆیشن مأره کأنینگ اؤنگۆنده دوردی. اول خاور کامیون ینگ اوستونه چیقیپ، الینه میکروفونی آلیپ، بو جنایاتی برک یازغاریپدی.ر
نوربردی آقا شوندان بیرآز سونگرا ۱۳۸۰- نجی یئلدا آرادان چیقدی.ر

آشاقدا اوقاجاق حکایانگیز مرحوم نوربردی آقانینگ دورموشیندا بولوپ گچن حاقیقی واقعا. اول بیزینگ اوبامیز "اولی آریقـدا" موغاللیم بولوپ ایشلأن دؤورینده "... گؤل" دیین بیر قیزا عاشیق بولوپدیر. بو اثر، شاهیرینگ یۆره ک دویغوسینی دیله گتیریپ بیلمأن یازان سطیرلری بولمالی. نوربردی آقا، گۆرگن شأهری نینگ شیرو خورشید کسل حاناسیندا اؤلوم یاستغیندا یاتیرقا سونگقی گزک "...گۆلۆنی" گؤریپ غالیپدیر. حکایادا آغزالیان "فلاحت"، ائرضاشانینگ دؤورینده اوقوچیلارینگ تجریبه لرینی آرتدیرماق ماقصادی بیلن اوبامیزدا یولا قویولان "باغ کشاورزی"، اول سونگرا دارغادیلدی.ر

نوربردی آقانینگ یاتان یری یاغتی بولسون.ر
آقمیرات گورگنلی
جولای ۲۰۰۸

آرزولی گۆلۆمه سالام!ر
(ایلکینجی سؤیگی)

ای گۆلۆم! سنی واصف اتمأگه گۆلدن باشغا، یا گۆلدن زیاداراق بیر سؤز تافان بولسایدیم، شونگ بیلن آدینگ توتاردیم. آدینگ ایزینا تیركلن گۆل سؤزی هیچ بولماسا- دا واصفینگ مۆنگدن بیرینی اؤده یأر. سن گۆل یالی و یا حوت گۆلدن هم زیاداراق یومشاق، مُشک قوقاپ دوران گۆل اندامینگ باهاردا چؤل ‌لره، دۆزلره، داغلارا، دره ‌لره بیتن گــۆللر یالی. هر یرده اوتورسانگ تؤوه رك داشینگداقی اوتورانلارا تأزه بیر جان قـوشیار‌سینگ.ر
ییگریمی یئلدان آغاراق موندان اوزال قوربان عیدیندا ساللانچاق اوچماغا باش چالمانا طاراپ باریارقانگ سنی ‌گؤردیم. بویدان باشینگ قیزیل- كومیش بیلن بزه گلی میش. قیزلارینگ اینگ اؤنگونده، چارطارافینگی باغچه‌لاپ یؤریشینگ بیلن هر بیر سرادیپ دورانینگ یۆره کلرینده آرزولارینگ توخمینی اكیأردینگ. سن، شئیله بیر واصف ادیپ بولماز حال بیلن دنگیمدن گچیپ گیتدینگ. من شول وقت باش چالمانینگ گون دوغار طارافی نینگ یاقین یانیراغیندا دوردیم. سنی گؤرمده گؤیه دفامدن سوو قویولان یالی بولدی. منگ اینگ بیرینجی گؤریپ دورشیمدی. هنیزم شول سنی گؤرن ساغادیم یادیمدان چیقانوق. هر یئل عید قربان گلنده، منینگ آرزولاریم سانگا غارشی تأزه‌لنیأر. یۆره کدأكی آرزولاریمی آیتماغا كؤپ فرصت‌لار اله گلدی. دولی هوسلریمی سانگا آیدابیلمدیم. هر گزک سانگا دووشامدا آیتجاق سؤزیم تافابیلمأنی قالاردیم.ر
ای گولوم! یۆره کدأكی تولقون اورپ دوران عشقیمی آیدابیلمسم- ‌ده، سنینگ عشقینگ، بلبلینگ غنچه-‌ گول آراسیندا سأحر چاغلار سایرایشی یالی مانگا روح بردی، مانگا الهام بردی. عشقینگ اؤتگۆر الهامی‌نینگ اثرین مونگلرچه قافیا، شیغیرا دۆزدیم. یۆزلرچه صاحیفا‌لی رومانلار، غیسغاچا حكایالار یازدیم. سنینگ گول اندامینگ غیسیپ، گولابنیدان ایچیپ بیلمه‌دیك ده بولسام، گول ایسینگدان روحوم تأزه‌ لنیب، جانیما جان قوشولدی. شئیله بیر روحلاندریجی گول ایسینگا و اوندان جانیما اورنان عشقینگ اوچین عمریم بویونچا منتدار‌ینگ.ر
ای گۆلۆم! یادینگدا بار بولسا، مانگا عشقینگ باردیغینی آیتجاق بولانگدا، من دأندیم. من سنینگ گۆل یۆزینگی، گولدن پأک دورموشینگی هیچ بیر زات بیلن چیرتمأگه اراضی دألدیم، هنیزم اراضی دال. اول گۆل آدینگی داقان آتا- انأنگه مۆنگلرچه سالام، میلیونلارچا سالام.ر

اول گــۆن...ر

اول گۆن- ده، همین شوگونکی گونلر یالی غیش گچیپ، باهار پاصلی جاهانی آل یاشیلا بزأپ دوردی. آیدار بولسام، ییگیتلیك دؤرانیما دگیشلی هر بیر گۆنینه میناسیپ، تولغوندریجی دویغولار، هنیزم یادیمدا، یأدیگأر دوور. اول دؤویرده باشیمدان گچن واقایالارینگ كؤپوسی تأب- تأزه، پیرلاشیپ، كفه‌لكله‌ شیب، گؤیه سینما‌یننگ فیلمی یالی، گؤزومینگ اؤنگونده اویناپ دور.ر

شول گۆن ایشلأپ یؤرن مدرسأمینگ گۆنورتا طارافیندا گینگ میداندا، گۆللـه شیب دوران باپ- باپلارا، یوواشجا سأمییأن یلینگ شمالینا، اولغولداشیان گؤگ اوتلارا، گنگ بیرعجایپ حال بیلن سر ادیب یوردیم. آنگیرباش، عقیل‌دان خارج، اوستادلیق، شئیله بیر طبیغاتینگ دۆزه دیلشینی، گؤزۆم بیلن گوره‌سیم گلیأردی. ایلَررأکده "فلاحتینگ" باغیندان غالان یكه، ایكی آغاچلار، چتریشیب، گؤگه ریپ، گؤرۆنیأردیلر. مكتب اوقوچیلارینگ آخرینجی ساغادیدی، اولار بؤلك- بؤلك بولوپ، اویناب یؤردیلر، بیرنأچه‌سی والیباله، بیرنأچه‌سی غاچمالجا توفه و بیرنأچه‌سی- ده دالمال بارا مشغول دیلار. قوشلار اوندان مونگا، موندان اونگا اوچیاردی. منینگ یكه اؤزۆم، گۆرلشر یالی یانیمدا نه د نگیم باردی، نه- ده دووشیم. کأته عقیلدان، فكیردن خارج خیال‌لارمنی اؤزینه تیركه‌یأردی. شول بارشینا خیالیمینگ قوشی، كؤپدن بأری هـوش-حواسیم آلان نأزلی گۆله، گۆل یۆزلی، گۆلعذارا چكیلدی. اول گۆلینگ سؤیگۆسی جانیما، تـنیمه اورناپ، عـقـل اورقانین بۆتین‌لی اختیارینا آلیپ، ایسلأن طارافینه چكیب گیدیأردی. بو گۆنده كۆیۆم- كؤچأم اونگا گیتدی. شو وقت یكه بآرین خوشلیق یوره گدأكی دویغولاریمی، یؤرأر یـولونا نثارادیپ، عشقی‌نینگ جفاسینده اورته‌نیپ یؤرن بیر انسانا، هیچ بولماسا سؤیگوسینه سؤیگۆلی جوغاپ بر، دییپ، ایستأردیم، دییأردیم.ر
شئیله بیر فكیرده كأم، گۆرگن یاقاسین سیریپ، "فلاحتینگ" غالان آغاچلارینا طاراپ اوغرادیم، آغلاچلارینگ آراسیندان منینگ گۆلۆمینگ چالتیراق یؤرأپ گلیأنی گؤزۆمه ایلدی: "ـ خدایا اینها منینگ گۆلۆم، حوكمان عشقیمی عایان ادرین دییپ یوواشیراغا- ‌دا گۆلۆمه طاراپ یؤریدیم. آرامیز غیسغالدیغیچا منینگ قاراریم، بۆتین‌لی بوزولدی. حاقیقاتی آیتسام...، تمامی گۆچ- قوواتیم اونونگ عشقی‌نینگ اثرینده، غارا، گۆن چـویان یالی، اریپ آقدی. یاقین یانیما گلنده، انگیلیپ سالام برنده، زوردان سالامینی آلدیمدا كؤك- ساغلیغی هم دوغری، بوتین سوراشا بیلمه دیم. "گـۆنی گیجلدیپ غایدیپدیرسینگدا"- دییمده، "ـ آتام ساپارا گیتجك دییپ اشیتدیم"- دییپ پرده آستیندان جوغاپ بردی. تیركه شیپ اوبا طاراپ اوغرادیم. آصلا بیرگزك- ده دیلیم یارابیلمه‌دیم. اوقوچی اوغلانلارینگ بیرینی یانینا قوشوپ، یولا سالدیم. اول گیتدی، من سؤزۆم آیدا بیلمأنی غالدیم. غاراسی یتینچأ سر ادیپ دوردیم. جارلارینگ بر چتـرأگیندن آیلانجاق بولاندا، ایزینی گؤزله‌دی، بئیله بیرحركتی منی تلواسا سالدی. اول گۆن، ادیل دۆین یالی، یا حوت شوگون یالی، گؤزۆمینگ اؤنگۆنده. ابدی یادیمدان چیقماز. شاید- دا "گۆلی" منی اوتانجانگ حساپ ادن. عشقـی زور گتریپ، سؤزۆمی یۆره گیمده یاقیپ قـویانینی، هنیزم بیلمه یأن بولارلی.ر

لأله گـۆل

ایستگیم دیر آرزووم، لأله گولدیرگۆللر باشی،ر
گۆل یۆزوندن ایسغاسام، جانا- جاندیر لأله گۆل.ر

من بیر الله دان دیلأر من گؤگه یتسین گۆل باشی،ر
سایاسیندا دۆشله سم، سایاباندیر لأله گول.ر

هر قولای بیر چافاتی دیر، گؤیه آطلاس دیر حریر،ر
کأشکی حیذماتدا بولسام تا ابد بولسام اسیر.ر

بارچا سیرریم قالبیم ایچره گۆل اوچین دیر مستطیر،ر
آچسا دیلنی بار نهانیم بیلسه سیرریم لأله گۆل.ر

گۆل یۆزوندن سیفادیم من، گؤردوم اول گؤیأ یوفک،ر
بو یۆره کده غالدی آرزو، جبر ادن چرخی فلک.ر

بارماغیندان گۆل دۆکۆلر، سؤزلری گؤیأ ملک،ر
ایسغاپ دورسام میداما مشک قوقار اول لأله گۆل.ر

کأتب ایسلأر لأله گۆلی، لأله گۆل بیلمز مونی،ر
لأله گۆله جان بره ر من، بره رمرین دونیأ اونی.ر

آیدابیلمن ماقصادیمی، قالبیمی آچسام گؤنی،ر
بیلسه ماقصات، دویسا سریم، بار نهانیم لأله گۆل.ر

بهار۱۳۴۸